Pomysł utworzenia TPS pojawił się w maju 2001, kiedy w Słońsku powstała pierwsza Wystawa Pamiątek Regionalnych. Jej organizatorzy wystąpili z inicjatywą założenia Towarzystwa Przyjaciół Słońska, z nadzieją, że stowarzyszeniu łatwiej będzie zorganizować w przyszłości prawdziwe muzeum. Wkrótce okazało się, że celów działania Towarzystwa jest znacznie więcej. Na pierwszym zebraniu członków - założycieli Towarzystwa w dniu 07.06.2001 r. uchwalony został statut, m.in. określający cele działania TPS.
Są to:
- inicjowanie i wspieranie działań na rzecz ratowania i zachowania regionalnego dziedzictwa kulturowego ze szczególnym uwzględnieniem Słońska i okolic,
- przyczynianie się do podniesienia świadomości historycznej, kulturowej i ekologicznej społeczności lokalnej,
- kształtowanie postawy otwartości na innych ludzi, ich obyczaje i kulturę,
- inspirowanie mieszkańców do twórczych działań na rzecz środowiska lokalnego,
- budzenie szacunku dla osiągnięć innych i dumy z własnych dokonań,
- integracja społeczności lokalnej wokół kultywowanych w Towarzystwie wyżej wymienionych wartości,
- współpraca ze środowiskami pokrewnymi w kraju i zagranicą.
W swoich działaniach opieramy się na pracy społecznej naszych członków i sympatyków. Jesteśmy w naszej miejscowości jedyną organizacją dbająca o zachowanie dziedzictwa kulturowego i ochronę przyrody. Przez lata zrealizowaliśmy wiele ciekawych projektów znajdujących uznanie, o czym zdobyte nagrody www.tps-unitisviribus.org.pl/osiagniecia.
Efekty naszej pracy doceniają również mieszkańcy, a także coraz liczniej odwiedzający Słońsk turyści.
Przykłady naszych działań
1. Rzeczpospolita Ptasia
Rzeczpospolita Ptasia - to demokratyczne państwo bez wiz i granic, za to z prezydentem, flagą i własną konstytucją oraz zbiorem przepisów zebranych w kodeksie obserwatora ptaków. Państwo, którego obywatelem może zostać każdy, dla kogo ważne są ptaki i ich środowisko. Przyznawane jest też „obywatelstwo honorowe” oraz powoływani są ambasadorzy. Obywatel ptasiej republiki otrzymuje paszport, w którym zbiera pieczątki z wizerunkiem ptaka roku potwierdzające pobyt w Rzeczpospolitej Ptasiej. Każdy rok bowiem poświęcony jest innemu gatunkowi ptaka, wybranemu spośród rzadkich lub zagrożonych, występujących na nadwarciańskich rozlewiskach.
Co roku w kwietniu odbywają się Zloty Obywateli Rzeczpospolitej Ptasiej, podczas których zlotowicze obserwują ptaki, biorą udział w pokazach, konkursach i warsztatach, wybierają Ptaka Roku. Ten ptak jest motywem przewodnim konkursu plastycznego i ozdabia kalendarz Rzeczpospolitej Ptasiej wydawany przez TPS.
2. Szlaki turystyczne
Nasze szlaki prowadzą przez malownicze i dość odludne tereny Parku Krajobrazowego Ujście Warty. Otwarte przestrzenie łąk i pastwisk, poprzecinanych kanałami i starorzeczami, pasące się stada krów i koni oraz niewielkie kępy zadrzewień, często będące jedynymi śladami po starych osadach, to typowe elementy krajobrazu doliny dolnej Warty. Wyznaczone są tak, aby zarówno młodszy, jak i dojrzały miłośnik przyrody przebył je bez większego trudu. W zaroślach łatwo się ukryć, co umożliwia ciekawe obserwacje przyrodnicze, warto więc zabrać ze sobą lornetkę.
Na terenie Rzeczpospolitej Ptasiej wyznaczyliśmy 6 tras o łącznej długości 72 km. Każdy szlak nosi nazwę gatunku ptaka, którego można spotkać, wędrując daną trasą.
Szlaki gęgawy, derkacza, kani i dudka oznakowane jako piesze, nie wszystkie dostępne są dla rowerzystów.
Szlak dzięcioła to ścieżka przyrodniczo-edukacyjna prowadząca przez leśne rezerwaty przyrody, Szlak zimorodka jest trasą kajakową po Postomi i starorzeczach Warty. Zapewne uda Ci się zobaczyć lub usłyszeć oprócz ptaków „szlakowych” także bociany, łabędzie, bieliki, czajki, żurawie, słowiki i mnóstwo innych.
Ulotki z mapą tras dostępne są w biurach paszportowych i informacji turystycznej w Słońsku. Jeśli jednak ktoś lubi zaplanować wycieczkę, korzystając z aplikacji, to polecamy Mapę turystyczną, na której oprócz „ptasich szlaków” są ścieżki edukacyjne w Parku Narodowym Ujście Warty.
3. Wydawnictwa
TPS wydaje publikacje, których tematem jest historia i przyroda najbliższej okolicy oraz losy mieszkańców Słońska.
Dotychczas z naszym logo ukazały się:
- „Tego świata już nie ma. Rozmowy z moją Mamą o rodzinie i Słońsku”
- „Dawno temu w Sonnenburgu i na Warciańskich Błotach”
- „Od derkacza do bączka”
- „Lira i sten”
- „Zapomniane bogactwo Kresów Wschodnich”
- „Westminster Ziemi Lubuskiej
4. Wystawa Pamiątek Regionalnych
Wystawa Pamiątek Regionalnych znajduje się w dwóch izbach osiemnastowiecznego budynku dawnej szkoły. Można tu poznać historię Słońska – Sonnenburga – stolicy brandenburskiego baliwatu zakonu joannitów. Zgromadzone na wystawie fotogramy zawierają unikalne zdjęcia przedstawiające najważniejsze budowle naszej miejscowości oraz dokumentujące ważne wydarzenia z jej dziejów. Z czasem, do przedwojennych fotografii, dołączono eksponaty gromadzone przez mieszkańców Słońska. Dzięki temu na wystawie zobaczyć można rzeczy pozostawione przez dawnych mieszkańców miejscowości i przedmioty przywiezione przez Polaków, a także znaleziska archeologiczne świadczące o początkach osadnictwa. Wyeksponowane zostały obok siebie dokumenty i pamiątki poniemieckie oraz polskie, aby podkreślić, że zarówno to co było tu przed II wojną, jak i dobytek osadników to elementy dziedzictwa kulturowego tych ziem.
