Płatnikiem zaległych składek jest pracodawca, a nie pracownik czy zleceniobiorca
Zgodnie z regulacjami wynikającymi z przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Ponadto składki ZUS mają charakter świadczenia bezzwrotnego, przymusowego oraz nieodpłatnego.
Ustalenie skutków podatkowych opłacenia przez pracodawcę zaległych składek ZUS za obecnych lub byłych pracowników lub zleceniobiorców w części, która zgodnie z przepisami powinna zostać sfinansowana z wynagrodzenia zatrudnionego od lat budzi wiele kontrowersji
W tym zakresie organy podatkowe wskazują na niekorzystne rozstrzygnięcia dla podatników, bowiem uznają, że sfinansowanie przez płatnika składek ZUS, które zgodnie z odrębnymi przepisami powinny być opłacone ze środków ubezpieczonego, co powoduje u osoby zatrudnionej powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.
Przykładem tego stanowiska jest interpretacja indywidulana Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 września 2021 r. nr 0113-KDIPT2-3.4011.508.2021.3.MS.
Zupełnie inne podejście prezentują sądy, które stanowczo studzą w tym zakresie profiskalne podejście organów podatkowych.
Przykładem przychylnego stanowiska dla podatników jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 2021 r. sygn. akt II FSK 2573/18 w którym jednoznacznie wskazano, że wpłacone przez płatnika zaległe składki ZUS od wypłaconych wynagrodzeń pracowników nie podlegają opodatkowaniu PIT.
Wynika to bowiem z tego, że obowiązki zapłaty zaległych składek spoczywają na płatniku. Zatem uregulowanie przez niego zaległego zobowiązania nie można utożsamiać z wykonaniem obowiązku za pracownika lub byłego pracownika, czy też zleceniobiorcę.
W tym zakresie późniejsza zapłata składek ZUS na rzecz organu rentowego nie zmienia ich charakteru prawnego, nawet jeżeli w dacie wypłaty nie wiąże już pracodawcy z pracownikiem stosunek zatrudnienia, czy umowa zlecenia.
Zatem pokrycie przez pracodawcę zaległych składek na ubezpieczenie społeczne w części należnej od pracownika nie stanowi nieodpłatnego świadczenia na rzecz osoby zatrudnionej lub zleceniobiorcy. W tej kwestii zapłacone składki przez płatnika stanowią dopiero przyszłe świadczenia, np. emerytura, które będą podlegać opodatkowaniu PIT.