Spis treści
- Kwalifikacja prawo-podatkowa
- Kiedy powstaje przychód z tytułu obrotu kryptowalutą?
- Koszty uzyskania przychodu przy obrocie walutą wirtualną
Kwalifikacja prawo-podatkowa
Wraz z dniem 1 stycznia 2019 r. obrót walutami wirtualnymi doczekał się jednoznacznej kwalifikacji prawno-podatkowej na gruncie ustawy o PIT. Na gruncie obowiązujących przepisów, źródłem przychodu uzyskanego z obrotu kryptowalutami są prawa majątkowe i kapitały pieniężne. Nie ma przy tym znaczenia, czy podatnik uzyskał ww. przychód w następstwie prowadzonej działalności gospodarczej czy inwestując prywatnie.
Uwaga! Wyjątkiem od wyżej wskazanej reguły jest sytuacja, w której działalność gospodarcza opierała się na świadczeniu usług:
- Wymiany pomiędzy kryptowalutami
- Wymiany pomiędzy kryptowalutami i środkami płatniczymi
- Pośrednictwa w wymianie pomiędzy kryptowalutami
- Prowadzenia elektronicznych rachunków dających możliwość korzystania z jednostek walut wirtualnych, w tym przeprowadzania transakcji ich wymiany
Przykładem tego typu działalności gospodarczej jest świadczenie usług odbywających się pod postacią giełdy kryptowalut.
Dla rozliczenia w zakresie obrotu walutą wirtualną, właściwym formularzem będzie PIT-38 (w odniesieniu do wykazania przychodów za 2023 r. będzie to druk nr 16). Przychody rozliczane na PIT-38 rządzą się autonomią w ten sposób, że nie łączymy ich z przychodami osiągniętymi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bądź z innych źródeł.
Kiedy powstaje przychód z tytułu obrotu kryptowalutą?
Zyskiem kapitałowym, pochodzącym z obrotu kryptowalutą jest w szczególności jej odpłatne zbycie, w ramach którego należy wyróżnić trzy grupy zdarzeń:
- wymianę kryptowaluty na prawny środek płatniczy – pod tym pojęciem należy rozumieć sytuację, w ramach której dochodzi do klasycznej sprzedaży waluty wirtualnej (otrzymanie środków finansowych w zamian za przeniesienie własności kryptowaluty). W tym przypadku kwotą przychodu będzie wartość środków finansowych otrzymanych w wyniku dokonanego zbycia;
- wymianę kryptowaluty na towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna – opodatkowaniu podlegają również transakcje polegające na nabyciu towarów, usług lub praw majątkowych w zamian za walutę wirtualną. W odniesieniu do tego typu wymiany, przychód stanowić będzie wartość nabywanych dóbr np. koszt usługi otrzymanej w następstwie przeniesienia własności kryptowaluty;
- regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną – dotyczy przypadków, w których dochodzi do spełnienia innych świadczeń w zamian za przekazanie waluty wirtualnej. Wówczas kwota przychodu powinna odpowiadać wartości uregulowanego zobowiązania.
Należy podkreślić, iż transakcje barterowe polegające na wymianie jednej kryptowaluty na drugą pozostają neutralne podatkowo, o ile ich wartość będzie ekwiwalentna.
Koszty uzyskania przychodu przy obrocie walutą wirtualną
Opodatkowanie obrotu kryptowalutami odbywa się według stawki 19%. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku dochód, rozumiany jako przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania.
Wskazania przy tym wymaga, że w sytuacji, gdy dojdzie do zrównania wartości kosztów z kwotą przychodu pochodzącą z odpłatnego zbycia kryptowaluty, nadwyżka „niewykorzystanych” kosztów uzyskania przychodu może podlegać rozliczeniu w kolejnym roku podatkowym. Konstrukcja językowa przepisów ustawy o PIT prowadzi do wniosku, że tak sformułowaną nadwyżkę można przenosić do rozliczenia na następne lata, do momentu jej całkowitego "wyzerowania".
Rodzaje wydatków stanowiących koszt pośredni
Zgodnie z literalnym brzmieniem regulacji, kosztem mogą być udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej.
Powyższe oznacza, że stanowczego wyłączenia w zakresie kosztów uzyskania przychodu przy obrocie walutą wirtualną doznają wydatki podatnika, które związane są obciążeniem finansowania zakupu (np. pożyczka przeznaczona na zakup kryptowaluty) czy opłaty i prowizje związane z transakcjami przy wykorzystaniu giełd lub kantorów waluty wirtualnej. Kosztem uzyskania przychodu przy obrocie kryptowalutami może być natomiast nakład finansowy na jej nabycie.
Przykład:
Na giełdzie walut wirtualnych Piotr nabył w minionym roku:
ADA - o wartości 20 000 zł,
BTC - o wartości 30 000 zł,
ETH - o wartości 5 000 zł.
Łącznie 55 000 zł
W roku dokonania powyższych transakcji, Piotr postanowił sprzedać posiadane waluty wirtualne po cenie:
ADA - sprzedaż za 30 000 zł,
BTC - sprzedaż za 40 000 zł,
ETH - sprzedaż za 15 000 zł.
Łącznie 85 000 zł
Podsumowując powyższy zestaw operacji, Piotr uzyskał przychód w wysokości 85 000 zł przy kosztach uzyskania przychodu wynoszących 55 000 zł.
85 000 zł - 55 000 zł
Dochód do opodatkowania wyniesie w tym przypadku 30 000 zł. W związku z tym Piotr wykaże podatek do zapłaty w wysokości 5 700 zł ponieważ:
19% * 30 000 zł = 5 700 zł
Czy zakup komputera oraz wydatki na energię są kosztem bezpośrednim?
Organy podatkowe wydające interpretacje indywidualne konsekwentnie stoją na stanowisku, iż w tym przypadku do kosztu bezpośredniego nie sposób zaliczyć nakładów poniesionych na zakup komputera, czy obciążeń związanych z opłatami za energię elektryczną. Warto wytłumaczyć, że tego typu wydatki są charakterystyczne dla nabycia waluty wirtualnej metodą Proof of work – pozwalającą na pozyskanie waluty przy użyciu urządzeń elektronicznych.
W tym zakresie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21 lipca 2020 r. o sygn. akt I SA/Łd 285/20 nie przyznał racji organowi podatkowemu, wskazując, że brak pozyskania odpowiedniego sprzętu przeznaczonego (poprzez jego zakup przez podatnika) do kopania waluty wirtualnej oraz brak zakupu energii elektrycznej, uniemożliwia kopanie waluty wirtualnej metodą Proof of Work. Oznacza to, że tego typu nakłady winny zostać zakwalifikowane jako koszt bezpośredni podatnika, a co za tym idzie - mogłyby pomniejszyć podatek należny z tytułu obrotu walutami wirtualnymi.
Niestety podatnicy muszą uzbroić się w cierpliwość i czekać na uprawomocnienie się orzeczenia do momentu rozpatrzenia skargi kasacyjnej przez Naczelny Sąd Administracyjny.
pomoc@pitax.pl