Działalność nierejestrowana – wady, zalety oraz warunki

Spis treści

1. Czym jest działalność nierejestrowana?
2. Dlaczego działalność nieewidencjonowana?
3. Dla kogo działalność nierejestrowana?
4. Jak wyliczyć limit przychodów dla działalności nierejestrowanej?
5. Jakie są obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną?
6. Jakie jest opodatkowanie działalności nieewidencjonowanej?

• Działalność nierejestrowana jest doskonałym rozwiązaniem dla osób, które chciałyby przetestować swoje siły w prowadzeniu własnego biznesu.
• Działalność nieewidencjonowaną można prowadzić do momentu osiągnięcia przychodu kwartalnego nieprzekraczającego 225% wartości najniższej krajowej (minimalnego wynagrodzenia za pracę).
• Od początku 2026 r. kwartalny limit zarobków dla przychodów pochodzących z działalności nierejestrowanej wynosi 10 813,50 zł.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana (znana również jako działalność nieewidencjonowana) istnieje od początku 2018 r. W tym okresie weszła w życie tzw. konstytucja biznesu nadająca byt temu pojęciu (ustawa Prawo przedsiębiorców). W przeciwieństwie do regularnej działalności gospodarczej jej prowadzenie jest zupełnie oderwane od większości aspektów formalnych oraz fiskalnych towarzyszących tradycyjnym metodom prowadzenia biznesu. Ten rodzaj działalności, nawet w obliczu spełnienia wyżej wskazanych warunków – ze względu na niski poziom przychodów osoby ją prowadzącej – nie jest uznawana za działalność gospodarczą. Dlatego, żeby ją prowadzić, nie trzeba mieć wpisu w rejestrze CEIDG, czyli w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Dlaczego działalność nieewidencjonowana?

Aby uznać daną aktywność podatnika za przejaw prowadzenia działalności gospodarczej, musi ona cechować się zorganizowanym oraz zarobkowym charakterem, a ponadto musi być prowadzona w sposób ciągły i we własnym imieniu. Założenie działalności gospodarczej wiąże się z licznymi obciążeniami finansowymi, których uregulowanie może być trudne dla początkującego przedsiębiorcy. Zwłaszcza częstym przypadkiem jest sytuacja, w której nowopowstałe przedsiębiorstwo nie osiąga jeszcze żadnych dochodów bądź ich wysokość nie pozwala na uregulowanie takich zobowiązań jak np. składki ZUS.

Rosnące składki ZUS (na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne) sprawiają, że działalność nierejestrowana zyskuje tym samym na atrakcyjności. Ponadto przychody osiągnięte w wyniku prowadzenia działalności nierejestrowanej nie podlegają opodatkowaniu. Brak opodatkowania wynika z samych przepisów Prawa przedsiębiorców, jak i kwoty wolnej od podatku, która wynosi 30 000 zł.

Dla kogo działalność nierejestrowana?

Działalność nieewidencjonowana została dedykowana wyłącznie indywidualnej działalności osób fizycznych. Oznacza to, że nie będą mogły z niej skorzystać osoby, które uczestniczą w spółce cywilnej bądź spółkach prawa handlowego – nawet w sytuacji, gdy są jedynymi ich wspólnikami. Ponadto możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej została przewidziana głównie dla tych osób, które dotychczas nie były przedsiębiorcami, stąd zasadniczym warunkiem umożliwiającym jej podjęcie jest niewykonywanie działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy.

Dotychczas dopuszczalny poziom przychodów, który pozwala na prowadzenie działalności nierejestrowanej w tej formie różnił się w zależności od danego okresu i wynosił miesięcznie: 

• od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. – 3181,50 zł
• od 1 lipca 2024 r. – 3225 zł
• od 1 stycznia 2025 r. – 3469,50 zł

Od początku 2026 r. limit przychodów w działalności nierejestrowanej jest ustalany kwartalnie i wynosi 10 813,50 zł.

Mimo spełnienia powyższych warunków działalność nieewidencjonowana nie jest przeznaczona dla każdej aktywności zawodowej.

Niezależnie od spełnienia powyższych kryteriów, działalności nierejestrowanej nie będą mogły prowadzić osoby, dla których świadczenie usług lub dostawa towarów wiązałyby się z działalnością gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Jak wyliczyć limit przychodów dla działalności nierejestrowanej?

Do limitu przychodu działalności nierejestrowanej zaliczają się kwoty należne, nawet jeśli nie zostały otrzymane. Oznacza to, że o możliwości dalszego prowadzenia "firmy na próbę" decydują wartości (ceny) za towary i usługi, które widnieją na dowodach sprzedaży np. faktury, paragony. Nie ma znaczenia, czy otrzymałeś zapłatę za przedmiot swojej działalności.

Jakie są obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną?

Pomimo nieformalnego charakteru działalności nieewidencjonowanej, z jej prowadzeniem wiążą się pewne obowiązki. Od momentu podjęcia działalności nierejestrowanej należy pamiętać, że powinniśmy:

• prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży;
• rozliczać przychody z działalności nierejestrowanej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej;
• przestrzegać praw konsumentów;
• wystawiać faktury lub rachunki na żądanie kupującego.

Pomimo braku rejestracji działalności nieewidencjonowanej w CEiDG, na gruncie Kodeksu Cywilnego osoba ją prowadząca pozostaje przedsiębiorcą. Konsekwencją przyjętej klasyfikacji jest podleganie szeregu regulacji dotyczących relacji z konsumentem – przykładowo dotyczy to obowiązków związanych z reklamacją, zwrotem czy naprawą. Dotyczy to również prawa konsumenta do odstąpienia w terminie 14 dni od umowy zawartej na odległość.

Jakie jest opodatkowanie działalności nieewidencjonowanej?

Jako że działalność nieewidencjonowana nie została wyszczególniona w żadnej spośród wyszczególnionych ustawą źródeł przychodów, to pochodzące z niej środki stanowić będą przychód z innych źródeł. Opodatkowaniu podlega w tym przypadku dochód ustalany według skali podatkowej (odpowiednio stawki 12% oraz 32%). Taka konstrukcja oznacza natomiast, że podatnik prowadzący działalność nierejestrowaną może osiągnięty z tego tytułu przychód pomniejszać o koszty jego uzyskania. Osiągnięte przychody oraz poniesione koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia działalności nierejestrowanej należy wykazać w deklaracji rocznej PIT-36.

W przypadku podatku od towarów i usług trzeba natomiast pamiętać, że opodatkowaniu podlegają następujące czynności:

• odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
• eksport towarów;
• import towarów na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
• wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.