Przedawnienie zobowiązania podatkowego – zasada ogólna
Generalna reguła określająca sposób liczenia okresu, w jakim dochodzi do przedawnienia zobowiązań podatkowych została ustanowiona w art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej. W świetle przywołanego przepisu, wskazana kategoria należności fiskalnych ulega przedawnieniu, co do zasady w terminie pięciu lat. Pięcioletni okres, o którym mowa w przepisach procedury podatkowej jest naliczany od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku.
Przykład:
W stosunku do zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2022 r. (deklaracje PIT składane w 2023 r.), przedawnienie nastąpi dopiero z upływem 31 grudnia 2028 r. Wynika to z faktu, że ostatnim dniem płatności PIT za 2022 r. jest 2 maja 2023 r., co w praktyce oznacza, że pięcioletni okres przedawnienia jest naliczany z początkiem 2024 r.
Przedawnienie zobowiązania podatkowego w czasie Covid-19
W związku z destabilizacją działania organów administracji publicznej, w początkowym okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego ogłoszonego z powodu COVID-19 został uchwalony przepis szczególny dot. biegu terminów administracyjnych. Zgodnie z art. 15zzr ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: specustawa covid) w przypadku jakichkolwiek terminów obowiązujących w ramach prawa administracyjnego bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.
Uściślenia wymaga, że omawiana regulacja weszła w życie z ostatnim dniem marca 2020 r., jednak zakres jej obowiązywania rozciągał się w okresie od 14 marca do 23 maja 2020 r.
Istota problemu
Sposób sformułowania powyższej regulacji dot. zawieszenia biegu terminu przedawnienia nastręczał wielu wątpliwości interpretacyjnych. Zasadnicza wątpliwością wielu podatników było ustalenie czy terminy określone regulacjami prawa podatkowego wpisują się w zakres prawa administracyjnego. O ile rozstrzygane zagadnienie nie wywiera wpływu na bieg przedawnienia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, o tyle podatnicy podatku od towarów i usług mierzyli się z kwestią problematycznego ustalenia terminów.
Tak było w przypadku podatnika składającego skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 18 sierpnia 2021 r. o sygn. akt I SA/Łd 324/21. W ramach wskazanego orzeczenia doszło do uznania, iż prawo podatkowe stanowi element szeroko rozumianego prawa administracyjnego, a co za tym idzie, przepisy dot. zawieszenia zobowiązania podatkowego powstałego w VAT znalazły zastosowanie w rozstrzyganej sprawie.
W następstwie skargi kasacyjnej złożonej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, skład orzekający uznał, iż przedstawione zagadnienie prawne rodzi uzasadnione wątpliwości interpretacyjne, w związku z czym należy je rozstrzygnąć w poszerzonym składzie siedmiu sędziów.
Rozstrzygnięcie wątpliwości na korzyść podatnika
Poszerzony skład siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego podejmując uchwałę jednogłośnie wyraził pogląd, że nieobowiązujący już przepis art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covid nie wywiera skutku na wstrzymanie rozpoczęcia biegu bądź zawieszenia terminów przedawnienia zobowiązań podatkowych.
U podstaw rozstrzygnięcia Sądu legło przekonanie, że wydanie odrębnego orzeczenia mogłoby godzić w jedną z naczelnych zasad procedury podatkowej jaką jest In dubio pro tributario ustanowiona w art. 2a Ordynacji podatkowej. W świetle wskazanej regulacji wszelkie wątpliwości sprowadzające się do interpretacji przepisów prawa podatkowego powinny być rozstrzygane z korzyścią dla podatnika. Mając na uwadze niejednoznaczne sformułowanie przepisów specustawy covid i mnogość poglądów specjalistów z zakresu procedury podatkowej, Sąd przychylił się do argumentacji Rzecznika Prawa Obywatelskich oraz Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, którzy postulowali o uwzględnienie omawianej reguły.
Znaczenie uchwały NSA dla podatnika
W następstwie wydania uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 marca 2023 r. o sygn. akt I FPS 2/22 należy przyjąć, że postępowania podatkowe uwzględniające czynności podejmowane przez organy podatkowe z zastosowaniem zawieszenia biegu terminu przedawnienia po myśli art. 15zzr ust. 1 pkt 3 specustawy covid powinny zostać uznane za nieważne i dokonane po wygaśnięciu zobowiązania.
pomoc@pitax.pl