Podatek liniowy 19% - na czym polega, kto może z niego skorzystać

Spis treści

1. Na czym polega podatek liniowy?
2. Kto może wybrać podatek liniowy?
3. Kiedy podatek liniowy może się opłacać?
4. Podatek liniowy a ulgi podatkowe
5. Jaki formularz PIT przy podatku liniowym?
6. Zaliczki na podatek liniowy
7. Jaki urząd skarbowy jest właściwy?
8. Zmiana formy opodatkowania na podatek liniowy
9. Inne źródła przychodów a podatek liniowy
10. Składka zdrowotna przy podatku liniowym
11. Podsumowanie

Na czym polega podatek liniowy?

Podatek liniowy obejmuje dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przedsiębiorca wybrał tę formę opodatkowania. Podatek oblicza się od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty jego uzyskania, według jednej stawki 19%.

Dla porównania, przy skali podatkowej stosuje się dwie stawki: 12% i 32% (wyższa stawka dotyczy nadwyżki dochodu ponad 120 000 zł rocznie). Na skali działa także kwota wolna – do 30 000 zł dochodu przysługuje obniżka podatku o 3600 zł. Przy podatku liniowym nie ma progów i nie stosuje się kwoty wolnej – cały dochód z działalności opodatkowanej liniowo jest objęty stawką 19%.

Zaletą podatku liniowego jest przejrzystość – łatwo policzyć, jaki podatek zapłacisz przy różnych poziomach dochodu. Wadą jest rezygnacja z części ulg i preferencji dostępnych przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych (skala podatkowa).

Kto może wybrać podatek liniowy?

Podatek liniowy mogą wybrać osoby fizyczne osiągające dochody z:

• pozarolniczej działalności gospodarczej,
• działów specjalnych produkcji rolnej,
• udziału w spółkach osobowych (np. spółka jawna, partnerska, komandytowa), jeśli wspólnik jest osobą fizyczną.

Wybór podatku liniowego następuje poprzez złożenie oświadczenia do urzędu skarbowego – najczęściej w formularzu CEIDG-1 przy zakładaniu działalności albo przez aktualizację danych w CEIDG. Jeżeli przedsiębiorca kontynuuje działalność, forma opodatkowania co do zasady pozostaje taka sama w kolejnym roku, chyba że w terminie złoży oświadczenie o zmianie.

Ograniczenie dotyczące byłego lub obecnego pracodawcy

Nie każdy przedsiębiorca może korzystać z podatku liniowego. Ustawa wyklucza tę formę opodatkowania, jeżeli w roku podatkowym podatnik:

• prowadzi działalność gospodarczą oraz świadczy na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy usługi odpowiadające czynnościom, które wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy w tym samym roku.

Przykład: jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą jako mechanik samochodowy świadczy takie same usługi na rzecz byłego pracodawcy w tym samym roku, w którym była zatrudniona, traci prawo do podatku liniowego za ten rok. Gdyby jednak zakres usług był inny niż na etacie, ograniczenie nie miałoby zastosowania.

Kiedy podatek liniowy może się opłacać?

Podatek liniowy jest najczęściej rozważany przez przedsiębiorców, którzy:

• osiągają wysokie dochody z działalności gospodarczej, znacznie powyżej progu 120 000 zł rocznie,
• nie korzystają z dużych ulg od podatku, w szczególności ulgi na dzieci,
• nie planują wspólnego rozliczenia z małżonkiem ani rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko (w zakresie dochodów z działalności),
• mają relatywnie wysokie koszty uzyskania przychodu, które obniżają dochód, ale po ich uwzględnieniu podatek liniowy nadal jest korzystny.

Jeżeli Twoje łączne dochody ze skali podatkowej są umiarkowane i pozwalają korzystać z kwoty wolnej oraz ulg (np. ulga na dzieci), skala podatkowa może okazać się korzystniejsza od liniowego 19%. Jeśli jednak dochody są wysokie i nie wykorzystujesz wielu ulg, podatek liniowy często prowadzi do niższego łącznego obciążenia PIT.

Podatek liniowy a ulgi podatkowe

Dochody z działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem liniowym rozlicza się na odrębnym formularzu PIT-36L. Od tych dochodów:

• nie stosuje się kwoty wolnej od podatku i kwoty zmniejszającej podatek 3600,
• nie można uwzględnić ulgi na dzieci (ulgi prorodzinnej) od podatku należnego z tytułu dochodów liniowych,
• nie można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem ani jako rodzic samotnie wychowujący dziecko w odniesieniu do dochodów opodatkowanych liniowo.

Część ulg nadal jest dostępna, ale w formie odliczenia od dochodu, a nie od podatku. W PIT-36L można odliczyć m.in.:

• składki na ubezpieczenia społeczne (ZUS),
• część zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (do limitu 12 900 zł za 2025 r.),
• wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE),
• niektóre darowizny (np. na organizacje pożytku publicznego, kult religijny – w granicach określonych w ustawie),
• ulgi inwestycyjne, badawczo-rozwojowe oraz inne przewidziane w ustawie o PIT dla podatku liniowego.

Jeżeli oprócz działalności opodatkowanej liniowo osiągasz także dochody opodatkowane skalą podatkową (np. z umowy o pracę), to ulgi „od podatku” – takie jak ulga na dzieci – możesz rozliczyć w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37 od dochodów ze skali. Nie będzie ich jednak w zeznaniu PIT-36L.

Jaki formularz PIT przy podatku liniowym?

Przedsiębiorcy, którzy wybrali podatek liniowy dla dochodów z działalności gospodarczej, składają zeznanie roczne na formularzu PIT-36L.

Zeznanie PIT-36L za 2025 r. składa się w terminie do 30 kwietnia 2026 r. Zeznanie można wysłać:

• elektronicznie (e-Deklaracje, e-Urząd Skarbowy),
• listownie (Poczta Polska – liczy się data stempla pocztowego),
• osobiście, składając dokument w urzędzie skarbowym.

Jeżeli oprócz działalności opodatkowanej liniowo osiągasz inne dochody (np. z umowy o pracę, zlecenia, emerytury), rozliczasz je osobno:

• PIT-37 – typowo dochody z umów o pracę, zlecenia, emerytur,
• PIT-36 – dochody opodatkowane skalą podatkową, gdy prowadzisz działalność gospodarczą na skali lub masz bardziej złożone źródła przychodu,
• PIT-36L – dochody z działalności gospodarczej opodatkowane liniowo.

PIT-36L nie jest automatycznie przygotowywany w usłudze Twój e-PIT – to zeznanie trzeba wypełnić samodzielnie lub przy pomocy programu do PIT albo biura rachunkowego.

Zaliczki na podatek liniowy

Podatek liniowy jest rozliczany w trakcie roku w formie zaliczek. Zaliczki oblicza się od dochodu narastająco od początku roku, a następnie wpłaca odpowiednią kwotę do urzędu skarbowego.

Zaliczki miesięczne

Standardowo przedsiębiorca opodatkowany liniowo wpłaca zaliczki miesięcznie:

• zaliczkę za dany miesiąc wpłaca się do 20. dnia następnego miesiąca,
• zaliczkę za grudzień wpłaca się do 20 stycznia 2026 r.,
• jeżeli przed 20 stycznia złożysz PIT-36L i zapłacisz podatek wynikający z zeznania, nie musisz oddzielnie wpłacać zaliczki za grudzień.

Zaliczki kwartalne

Z zaliczek kwartalnych mogą korzystać tzw. mali podatnicy oraz osoby rozpoczynające prowadzenie działalności gospodarczej (jeżeli spełniają warunki ustawowe). Małym podatnikiem jest co do zasady przedsiębiorca, którego przychody ze sprzedaży (razem z podatkiem VAT) nie przekroczyły w poprzednim roku równowartości 2 000 000 euro – kwota wyrażona w złotych jest ogłaszana co roku w obwieszczeniu Ministra Finansów.

Przy zaliczkach kwartalnych:

• zaliczki wpłaca się za kwartał do 20. dnia miesiąca następującego po danym kwartale,
• zaliczkę za IV kwartał wpłaca się do 20 stycznia 2026 r.,
• podobnie jak przy zaliczkach miesięcznych, jeżeli złożysz PIT-36L i zapłacisz podatek zanim minie termin, możesz nie wpłacać odrębnej zaliczki za ostatni kwartał.

Wybór rozliczeń kwartalnych zgłasza się do urzędu skarbowego – najczęściej przy wyborze formy opodatkowania albo przez aktualizację wpisu w CEIDG.

Jaki urząd skarbowy jest właściwy?

Dla podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym właściwy jest urząd skarbowy według miejsca zamieszkania podatnika.

Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki osobowej (np. spółka jawna), każdy wspólnik składa własne zeznanie PIT-36L do urzędu skarbowego właściwego dla swojego miejsca zamieszkania.

Zmiana formy opodatkowania na podatek liniowy

Forma opodatkowania działalności gospodarczej nie jest wyborem na całe życie. Można ją zmienić, ale trzeba dotrzymać ustawowych terminów.

Co do zasady, oświadczenie o wyborze lub zmianie formy opodatkowania (np. przejście na podatek liniowy albo rezygnacja z liniowego) należy złożyć:

• do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód z działalności w danym roku podatkowym, albo
• do końca roku podatkowego – jeżeli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu.

W praktyce najczęściej dokonuje się tego poprzez złożenie lub aktualizację wniosku CEIDG-1. Informacja trafia następnie automatycznie do urzędu skarbowego.

Jeżeli w poprzednim roku korzystałeś z karty podatkowej, szczególne terminy i zasady rezygnacji z tej formy są odrębnie określone w ustawie – karta podatkowa nie może być wybierana jako nowa forma opodatkowania, ale można z niej zrezygnować i przejść na skalę, podatek liniowy lub ryczałt.

Inne źródła przychodów a podatek liniowy

Podatek liniowy dotyczy wyłącznie dochodów z działalności gospodarczej (i ewentualnie działów specjalnych produkcji rolnej), dla których wybrałeś tę formę opodatkowania. Inne źródła przychodów rozlicza się niezależnie, według zasad przewidzianych w ustawie o PIT.

Przykładowo:

• dochody z pracy, umów zlecenia, emerytur – rozliczasz zazwyczaj na formularzu PIT-37 lub PIT-36 według skali podatkowej,
• dochody z kapitałów pieniężnych (np. sprzedaż akcji, udziałów, instrumentów pochodnych) – rozliczasz na formularzu PIT-38, stawką 19% wynikającą z odrębnych przepisów,
• dochód z odpłatnego zbycia nieruchomości i niektórych praw majątkowych – rozliczasz na formularzu PIT-39, również według 19% stawki określonej w ustawie,
• przychody opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych – rozliczasz na formularzu PIT-28.

Dochodów opodatkowanych podatkiem liniowym nie łączy się z dochodami z innych źródeł. Każdy rodzaj dochodu rozliczasz na właściwym formularzu PIT, a urząd skarbowy sumuje zobowiązania podatkowe z poszczególnych deklaracji.

Składka zdrowotna przy podatku liniowym

Przedsiębiorcy na podatku liniowym opłacają składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9% dochodu z działalności gospodarczej. Podstawą wymiaru jest dochód obliczany na potrzeby PIT, z zastrzeżeniem minimalnej podstawy określonej w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

W przeciwieństwie do zasad obowiązujących przed reformą systemu składki zdrowotnej, obecnie składki nie odlicza się już od podatku. Podatnicy podatku liniowego mogą jednak odliczyć od dochodu część zapłaconych składek zdrowotnych.

W rozliczeniu za 2025 r. podatnicy rozliczający dochody z działalności gospodarczej podatkiem liniowym mogą odliczyć od dochodu łączną kwotę zapłaconych składek zdrowotnych, jednak nie więcej niż 12 900 zł. Odliczenie wykazuje się w zeznaniu PIT-36L.

Podsumowanie

Podatek liniowy 19% to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którym zależy na stałej stawce podatku niezależnej od wysokości dochodu. Zwykle jest on korzystny przy wyższych dochodach, zwłaszcza gdy podatnik nie korzysta z wielu ulg „rodzinnych” ani z preferencyjnego wspólnego rozliczenia z małżonkiem.

Wybierając podatek liniowy, warto wziąć pod uwagę:

• planowaną wysokość dochodu z działalności,
• dostępne ulgi podatkowe i możliwość skorzystania z nich przy skali,
• inne źródła przychodów (np. etat, najem, kapitały),
• wysokość i sposób rozliczania składek ZUS i składki zdrowotnej.

Przed podjęciem decyzji dobrze jest policzyć warianty (skala vs podatek liniowy vs ryczałt), najlepiej w prostym kalkulatorze lub z pomocą doradcy podatkowego albo biura rachunkowego.