Jak założyć działalność gospodarczą i płacić niskie składki ZUS w 2026 roku?

Jak oszczędzać na ZUS i sprawdzić, czy firma przyniesie zysk?

Czy można prowadzić działalność gospodarczą bez rejestracji w urzędzie?

Prowadzenie działalności gospodarczej bez jej rejestracji jest nielegalne i podlega karze ograniczenia wolności lub wysokiej grzywnie. Osoba, która ma "firmę", ale nie zgłosiła tego do właściwego rejestru musi liczyć się z koniecznością zapłaty zaległych podatków wraz z odsetkami, a nawet z naliczeniem karnej stawki podatku od nieujawnionych dochodów.

Wyjątek stanowi tzw. działalność nierejestrowana, która daje możliwość prowadzenia "firmy na próbę".

Przed rejestracją firmy wybierz działalność nierejestrowaną (brak składek)

Działalność nierejestrowana – co to jest?

Działalność nierejestrowana (nieewidencjonowana) to uproszczona forma zarobkowania, która nie wymaga rejestracji lub zgłoszenia w żadnym urzędzie (ZUS, US, CEiDG, KRS). Do jej prowadzenia wystarczy prosty spis sprzedaży.

Działalność nierejestrowana – jak zacząć?

Zanim uzyskasz status przedsiębiorcy, możesz sprawdzić, czy Twój pomysł przynosi zysk i założyć "firmę na próbę". Jak to zrobić? Aby przetestować opłacalność swojego pomysłu wystarczy, że zaczniesz sprzedawać swoje towary lub usługi. Od momentu uzyskania pierwszego przychodu uznaje się, że prowadzisz działalność nierejestrowaną (nieewidencjonowaną). 

Działalność nierejestrowana – kiedy możesz skorzystać?

Z działalności nierejestrowanej możesz skorzystać, jeśli nie prowadziłeś działalności gospodarczej:

• nigdy lub
• w ostatnich 60 miesiącach (5 latach).

Przez nieprowadzenie działalności gospodarczej należy rozumieć sytuację, w której nie figurowałeś jako przedsiębiorca w rejestrze CEiDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) lub KRS (Krajowym Rejestrze Sądowym). Nie możesz skorzystać z działalności nierejestrowanej również wtedy, gdy w ostatnich 5 latach miałeś zawieszoną firmę bądź byłeś wspólnikiem innej spółki, niż spółka cywilna.

Działalność nierejestrowana – jak długo możesz prowadzić?

Z działalności nierejestrowanej w 2026 r. możesz korzystać do momentu, w którym kwartalny przychód z tego źródła nie przekroczy limitu 10 813,50 zł (225% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę).

Jeśli przekroczysz limit choć o złotówkę, masz obowiązek zarejestrować działalność gospodarczą w CEiDG w ciągu 7 dni.

Działalność nierejestrowana – ile zapłacisz ZUS?

Prowadząc działalność nierejestrowaną nie zapłacisz żadnych składek ZUS – na ubezpieczenia społeczne, ani zdrowotnej. 

Działalność nierejestrowana – o czym musisz pamiętać?

W tabeli znajdziesz podsumowanie, o czym pamiętać prowadząc działalność nierejestrowaną:

Więcej informacji znajdziesz w artykule: Działalność nierejestrowana – wady, zalety oraz warunki.

Jak oszczędzać na ZUS jako przedsiębiorca – instrukcja krok po kroku

Krok 1: Załóż działalność gospodarczą i wybierz ulgę na start (tylko składka zdrowotna) 

Ulga na start – co to jest?

Ulga na start to przywilej ZUS, który pozwala przedsiębiorcy na opłacanie wyłącznie składki zdrowotnej. 

Ulga na start – jak zacząć?

Aby zacząć korzystać z ulgi na start, złóż formularz ZUS ZZA i podaj kod ubezpieczenia zdrowotnego w formacie 05 40 XX, gdzie:

• Pierwsze cztery cyfry (05 40) to informacja o rozpoczęciu korzystania z ulgi,
• Kolejne dwa miejsca to powiadomienie o stopniu niepełnosprawności (jeśli nie ma, miejsce XX należy zastąpić wartością 00).

Ulga na start – kiedy możesz skorzystać?

Z działalności nierejestrowanej możesz skorzystać, jeśli nie prowadziłeś działalności gospodarczej nigdy lub w ostatnich 60 miesiącach (5 latach). Aby ZUS nie zakwestionował Twojego prawa do ulgi, nie możesz świadczyć takich samych usług na rzecz byłego pracodawcy, dla którego pracowałeś na etacie w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Ulga na start – jak długo Ci przysługuje?

Ulga na start przysługuje wyłącznie na sześć pełnych miesięcy.

Rekomendacja PITax

Możesz wydłużyć czas trwania ulgi, jeśli zarejestrujesz działalność później niż 1. dzień miesiąca. W takim wypadku półroczny limit zaczyna się liczyć dopiero od następnego miesiąca, a Ty skorzystasz z ulgi przez prawie 7 miesięcy.

Ulga na start – ile zapłacisz ZUS?

Korzystając z ulgi na start opłacasz tylko składkę zdrowotną i jesteś zwolniony z odprowadzania składek na: 

1. ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe),
2. Fundusz Pracy.

Ulga na start – o czym musisz pamiętać?

W tabeli znajdziesz podsumowanie, o czym pamiętać korzystając z ulgi na start:

Dodatkowe informacje o uldze na start poznasz z filmu:

Krok 2: przejdź na Mały ZUS plus (składka zdrowotna i niższe składki na ubezpieczenia społeczne)

Mały ZUS plus – co to jest?

Mały ZUS to ulga, która trwa do 36 miesięcy i polega na opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) od niższej podstawy niż przedsiębiorcy, którym preferencje nie przysługują. 

Mały ZUS plus – jak zacząć?

Aby skorzystać ulgi Mały ZUS plus wykonaj następujące kroki:

• wyrejestruj się z dotychczasowego kodu ubezpieczeń (ZUS ZWUA) i
• jeśli nie korzystałeś z ulgi na start – zgłoś się do ubezpieczeń społecznych (ZUS ZUA)
• jeśli jesteś na uldze na start – zgłoś się do ubezpieczenia (ZUS ZZA) z kodem ubezpieczenia zaczynającego się od 05 90 (dla osób bez orzeczonej niepełnosprawności) lub 05 92 (dla osób posiadających rentę przyznaną z tytułu niezdolności do pracy).

Mały ZUS plus – kiedy możesz skorzystać?

Możesz skorzystać z mały ZUS plus, jeśli spełniasz warunki:

• przychody z Twojej pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez cały poprzedni rok nie przekroczyły 120 000 zł
• Twoja działalność gospodarcza była prowadzona przez przynajmniej 60 dni w minionym roku.

Mały ZUS plus – jak długo możesz prowadzić?

Od 1 stycznia 2026 r. ulga została wydłużona o dodatkowe 12 miesięcy. Oznacza to, że z Mały ZUS plus skorzystasz przez 36 miesięcy kalendarzowych.

Mały ZUS plus przysługuje na okres 36 miesięcy prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Jeżeli nie wykorzystasz całej ulgi (pełnych 36 miesięcy) przez okres 5 lat, to pozostałej części preferencji nie uwzględnisz w późniejszym czasie.

Mały ZUS plus – ile zapłacisz ZUS?

Kwota składek na uldze Mały ZUS Plus zależy od tego, jak wysoki dochód z działalności gospodarczej został osiągnięty w minionym roku. Preferencja polega na obliczaniu składek na ubezpieczenia społeczne od niższej podstawy wymiaru.

Jak obliczyć podstawę Mały ZUS plus na zasadach ogólnych (skala podatkowa)?

Aby obliczyć podstawę Mały ZUS plus dla przedsiębiorcy, który rozlicza się na zasadach ogólnych (skala podatkowa) wykonaj obliczenia wg poniższych instrukcji:

• Etap 1: dochód z Twojej działalności gospodarczej w minionym roku podziel przez liczbę dni, w których firma była prowadzona.
• Etap 2: wynik z etapu 1 pomnóż przez 30.
• Etap 3: wynik z etapu 2 zaokrąglij do pełnych groszy (w górę, jeżeli końcówka to 0,5 grosza lub więcej albo w dół, jeżeli jest niższa niż 0,5 grosza).
• Etap 4: wynik z etapu 3  pomnóż przez 0,5.
• Etap 5: ponownie zaokrąglij stosując zasady z pkt. 3.

Wynik z etapu 5 powinien wynosić przynajmniej:

1. przynajmniej 30% minimalnego wynagrodzenia (najniższa krajowa) za pracę w danym roku (1441,80 zł w 2026 r.) i
2. najwyżej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (średnia krajowa) ustalonego na dany rok (zostanie ogłoszona 20 stycznia 2026 r.).

Jeśli uzyskany przez Ciebie wynik mieści się w powyższych granicach, możesz przystąpić do wyliczenia miesięcznych składek na poszczególne ubezpieczenia społeczne (etap 6)

• Etap 6: oblicz składki na ubezpieczenia społeczne na podstawie wyniku z etapu 5.

Twoje składki na ubezpieczenia społeczne z wykorzystaniem ulgi Mały ZUS plus będą równe:

Mały ZUS plus – o czym musisz pamiętać?

W tabeli znajdziesz podsumowanie, o czym pamiętać korzystając z Mały ZUS plus: