Spis treści
Identyfikatory podatkowe
Numer NIP jest rodzajem identyfikatora podatkowego. Trzeba jednak podkreślić, że nie jest to jedyny identyfikator, jaki funkcjonuje w obrocie prawnopodatkowym.
Analizowana przez nas problematyka regulowana jest szczególnym aktem noszącym nazwę „Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników oraz płatników”.
Ustawa ta jednoznacznie stwierdza, że identyfikatorem podatkowym jest:
- numer PESEL – w przypadku podatników będących osobami fizycznymi niebędących zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług lub nieprowadzących działalności gospodarczej;
- NIP – w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.
Mamy zatem do czynienia z dwiema kategoriami identyfikatorów podatkowych. Warto także wskazać, że jest to katalog zamknięty, w związku z czym, jako identyfikator podatkowy, nie może przykładowo służyć numer REGON.
Przepisy podatkowe określają, że identyfikatorem podatkowym służącym do kontaktów oraz rozliczeń z fiskusem jest NIP i PESEL.
Relacja NIP do PESEL
Jeżeli chodzi o wzajemne relacje pomiędzy tymi numerami, to możemy postawić tezę, zgodnie z którą każda osoba fizyczna musi posiadać PESEL (który nadawany jest od urodzenia), ale nie każda musi posiadać NIP.
Numer NIP dotyczy bowiem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą lub zarejestrowanych jako podatnik podatku od towarów i usług.
Dlaczego w powyższym wymieniono dwie kategorie podmiotów? Ponieważ wynika to ze specyficznej definicji podatnika w rozumieniu ustawy VAT.
Podatnikiem podatku VAT jest m.in. osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. Natomiast jak wynika z definicji zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy VAT, przez działalność gospodarczą rozumie się również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przykładowo działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy VAT jest najem nieruchomości prywatnych. Chociaż tego typu aktywność nie jest działalnością gospodarczą na gruncie podatku PIT (gdyż jest to osobne źródło przychodu określane jako tzw. najem prywatny) to jednak w świetle autonomicznej definicji zawartej w ustawie VAT, osoba wynajmująca nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT.
Przykład 1.
Osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG w postaci warsztatu krawieckiego. Taka osoba musi posiadać numer NIP, ponieważ prowadzi działalność gospodarczą.
Przykład 2.
Osoba fizyczna wynajmuje prywatny lokal użytkowy. Nie jest w tym przypadku zarejestrowana w CEIDG, nie prowadzi również działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy PIT. Przychód z wynajmu rozlicza w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Taka osoba spełnia jednak kryteria działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy VAT, zatem również powinna posiadać NIP.
Jedynie te osoby fizyczne, które nie pełnią jednej z ww. roli, jako identyfikatorem mogą posługiwać się numerem PESEL. Klasycznym przykładem będą tutaj podatnicy osiągający dochody z tytułu umowy o pracę, umów cywilnoprawnych, odpłatnego zbycia nieruchomości czy ze zbycia kapitałów pieniężnych.
Powyższa grupa podatników w rozliczeniu z urzędem skarbowym, jako swój identyfikator podatkowy w deklaracjach podatkowych podaje numer PESEL.
| Nie każda osoba fizyczna musi posiadać NIP. Jeżeli nie prowadzi działalności gospodarczej ani też nie jest podatnikiem podatku VAT, to wystarczający będzie posiadany już numer PESEL. |
Jak uzyskać NIP?
Podmioty, które rozpoczynają działalność gospodarczą, uzyskują numer NIP na skutek złożenia formularza CEIDG-1 w momencie rejestrowania działalności gospodarczej.
Natomiast podmioty niepodlegające rejestracji w CEIDG muszą złożyć do naczelnika urzędu skarbowego stosowny formularz NIP-7. Sytuacja ta może dotyczyć podatników nieprowadzących działalności gospodarczej, ale będących podatnikami podatku VAT czy też cudzoziemców, którzy nie posiadają w ogóle numeru PESEL.
Numer NIP nadawany jest jednorazowo w zakresie wszystkich podatków. NIP nie może mieć ukrytego lub jawnego charakteru znaczącego, określającego pewne cechy podatnika.
Wniosek o wydanie NIP (zgłoszenie identyfikacyjne) zawiera nazwisko, imiona, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, nazwisko rodowe, obywatelstwo lub obywatelstwa, adres miejsca zamieszkania, adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy, rodzaj i numer dowodu tożsamości oraz numer PESEL w przypadku osób fizycznych objętych tym rejestrem.
Istotny jest także termin, w którym należy złożyć zgłoszenie identyfikacyjne NIP-7. Przepisy stanowią, że nie może to nastąpić później niż w terminie przewidzianym do złożenia pierwszej deklaracji albo wraz z dokonaniem pierwszej wpłaty podatku. Przez wpłatę podatku należy również rozumieć wpłatę zaliczki na podatek.
Natomiast osoby, które posługują się numerem PESEL, nie muszą składać żadnych zgłoszeń identyfikacyjnych.
| Wyłącznie osoby fizyczne są zobowiązane do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego, na podstawie którego nadawany jest numer NIP. Zgłoszenia dokonuje się jednorazowo. Z obowiązku złożenia zgłoszenia zwolnione są osoby, które posługują się numerem PESEL. |
Odpowiadając zatem na pytanie postawione w tytule, możemy wskazać, że nie każda osoba fizyczna musi posiadać numer NIP. Dla bardzo szerokiego grona podatników wystarczającym identyfikatorem podatkowym będzie numer PESEL, którym należy posługiwać się w deklaracjach podatkowych składanych w urzędzie skarbowym.
pomoc@pitax.pl