IP Box czyli ulga podatkowa dla programistów

Spis treści

1. Katalog praw własności intelektualnej
2. Wymóg rejestracji przez właściwy organ
3. Dochody objęte IP Box
4. Warunki formalne korzystania z IP Box
5. Ujęcie IP Box w zeznaniu rocznym
6. Autorskie prawo do programu komputerowego

Celem IP Box jest dodatkowe zachęcenie przedsiębiorców do rzeczywistego wykorzystania wyników prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, preferencja ta dotyczy zatem podatników prowadzących uprzednio taką działalność.

Co istotne, ulga IP Box ma zastosowanie zarówno dla dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób prawnych, jak i podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Katalog praw własności intelektualnej

Ustawodawca wskazał zamknięty katalog praw własności intelektualnej uwzględnianych przy stosowaniu ulgi IP Box. Inaczej mówiąc, tylko enumeratywnie wymielone pozycje mogą dać prawo, przy spełnieniu określonych warunków, do zastosowania stawki preferencyjnej. 

Do tych kwalifikowanych praw zaliczane są:

1. patent;
2. prawo ochronne na wzór użytkowy;
3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego;
4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego;
5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin;
6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu;
7. wyłączne prawo wskazane w odnośnych przepisach o ochronie prawnej odmian roślin;
8. autorskie prawo do programu komputerowego.

Wymóg rejestracji przez właściwy organ

Co istotne, z wyjątkiem prawa do programu komputerowego, wszystkie prawa własności intelektualnej objęte preferencją IP Box wiążą się z ich rejestracją przez właściwy organ, co oznacza długotrwałą procedurę rejestracyjną. Wychodząc naprzeciw podatnikom, ustawodawca dopuścił jednak stosowanie ulgi już od momentu złożenia przez podatnika wniosku o rejestrację danego kwalifikowanego prawa – wystarczy więc już sama ekspektatywa uzyskania takiej rejestracji.  

W tym przypadku podatnik ponosi jednak ryzyko, iż w przypadku odmowy rejestracji konieczna będzie zapłata zaległości podatkowej wraz z odsetkami.

Dochody objęte IP Box

Po ustaleniu, że podatnik rzeczywiście dysponuje kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej w celu zastosowania ulgi IP Box, należy z całości osiąganych przez niego dochodów wyodrębnić te dochody, które rzeczywiście wiążą się z tymi prawami (będą to tzw. dochody kwalifikowane).

Zgodnie z przepisami preferencyjną stawkę podatku w wysokości 5% można bowiem zastosować jedynie do:

1. należności licencyjnych dotyczących kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
2. dochodów ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności;
3. dochodów z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktów;
4. dochodów z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

O ile wydzielenie dochodów związanych z umową licencyjną, sprzedażą kwalifikowanego prawa oraz odszkodowaniem za naruszenie praw wydaje się stosunkowo łatwe, o tyle problematyczne może być wydzielenie dochodów z kwalifikowanego prawa własności uwzględnionego w cenie produktu.

Z dużym prawdopodobieństwem można jednocześnie stwierdzić, że właśnie sytuacja, w której przedsiębiorca mierzyć się będzie z wydzieleniem dochodu np. ze znaku towarowego spośród dochodów ze sprzedaży towarów opatrzonych tym znakiem, będzie najczęstszym przypadkiem spośród tych wymienionych powyżej.

Co ważne, jak już wspomniano na początku, podatnicy mają możliwość stosowania ulgi IP Box wyłącznie pod warunkiem, iż prawa własności intelektualnej zostały wytworzone, rozwinięte lub ulepszone, w całości lub choćby w pewnej części, przez tych podatników (i to jedynie w takim zakresie).

Warunki formalne korzystania z IP Box

Ustawodawca zobowiązał podatników chcących skorzystać z ulgi IP Box to spełnienia szeregu warunków ewidencyjno-sprawozdawczych. Wśród obowiązków wymienia się prowadzenie odrębnej ewidencji, w której następuje m.in. wyodrębnienie każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych czy ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej.

Ujęcie IP Box w zeznaniu rocznym

Skorzystanie z preferencji następuje dopiero na poziomie rozliczenia rocznego, nie jest zatem możliwe uwzględnienie ulgi przy kalkulacji zaliczek w trakcie roku podatkowego.

Autorskie prawo do programu komputerowego

Przy omawianiu kwalifikowanego prawa własności intelektualnej warto poświęcić nieco uwagi jego specyficznej implementacji, jakim jest autorskie prawo do programu komputerowego.

Przepisy nie definiują pojęcia autorskiego prawa do programu komputerowego. Wynika to faktu, iż dynamiczny rozwój nowych technologii, w których programy komputerowe zajmują kluczową pozycję, uniemożliwia zamknięcie tej definicji. 

Nieformalnie można jednak określać autorskie prawo do programu komputerowego jako zestaw instrukcji przeznaczonych do wykonywania bezpośrednio lub pośrednio w komputerze czynności w celu osiągnięcia określonego rezultatu. Nie jest to jednak definicja oficjalna.

Mając na uwadze powyższe, istnieje więc ryzyko błędnego zakwalifikowania wytworzonego utworu jako programu komputerowego. Natomiast z drugiej strony autorskie prawo do programu komputerowego, jako jedyne wprost wymienione w zamkniętym katalogu praw uprawniających do skorzystania z ulgi IP Box, nie wymaga formalnej rejestracji, co z kolei stawia pod znakiem zapytania możliwość uzyskania potwierdzania, iż zaistniało prawo kwalifikowane do ulgi IP Box.

Wszystko to powoduje, iż zalecane jest skorzystanie z instytucji indywidualnej interpretacji podatkowej, aby unikać ewentualnych problemów z zarzutami niezasadnego skorzystania ze stawki preferencyjnej w kontekście programów komputerowych.

Jednak, gdy zostanie stwierdzone, że podatnik faktycznie uprawniony jest do skorzystania z ulgi IP Box, musi on mieć na uwadze, iż preferencja, jak już wspomniano, nie dotyczy całego dochodu podatnika, lecz jedynie dochodu z autorskich praw do programów komputerowych. Taki dochód – w przypadku przedsiębiorców z branży IT – będzie najczęściej pochodzić z udzielenia licencji lub sprzedaży praw do programu komputerowego.