Spis treści
Wprowadzenie
Zmiany pojawiły się zarówno w podatku dochodowym od osób fizycznych (nowy art. 26ga ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, t.j. 2022 r., poz. 2647 ze zm., dalej jako: ustawa o PIT) jak również w podatku dochodowym od osób prawnych (art. 18ea ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, t.j. Dz. U. 2022, poz. 2587 ze zm.). Rozwiązania te są analogiczne w obu aktach prawnych, stąd w dalszej części analizie poddane zostaną regulacje ustawy o PIT.
Zakres ulgi
Z ulgi skorzystać mogą podatnicy, którzy wybrali opodatkowanie swoich dochodów skalą podatkową lub podatkiem liniowym (stawka 19%). Rozwiązanie to nie dotyczy przedsiębiorców rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Podatnicy mogą od podstawy opodatkowania odliczyć kwotę 30% sumy kosztów produkcji próbnej nowego produktu i wprowadzenia go na rynek. Przy czym wysokość odliczenia nie może przekroczyć w roku podatkowym przekroczyć 10% dochodu osiągniętego z prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku, gdy podatnik poniósł stratę lub kwota odliczenia przewyższałaby wartość dochodu uprawniającego do odliczenia, podatnik ma możliwość pomniejszenia dochodu o niewykorzystaną ulgę w kolejnych deklaracjach podatkowych za okres następujących po okresie uprawniającym do odliczenia sześciu lat podatkowych. Może on odliczyć całość ulgi lub jej część, przepisy pozostawiają bowiem w tym zakresie pełną dowolność podatnikowi. W praktyce oznacza to konieczność prowadzenia szczegółowych ewidencji związanych z okresami, w których ulga podlega rozliczeniu.
Ustawodawca pod pojęciem produktu rozumie wyłącznie produkt w świetle przepisów ustawy o rachunkowości (art. 26ga ust 2 Ustawy o PIT). Tym samym z ulgi nie skorzystają podmioty zajmujące się handlem – także wówczas, gdyby były one przedsiębiorcami wprowadzającymi na rynek krajowy nowy produkt w związku z jego importem.
Definicje
Treść art. 26ga Ustawy o PIT (odpowiednio art. 18ea Ustawy o CIT) w sposób szczegółowy definiują pojęcie produkcji próbnej, wprowadzenia na rynek nowego produktu, a także koszty wprowadzenia na rynek nowego produktu oraz koszty produkcji próbnej. Użyte sformułowania nie są jednoznaczne. Jako przykład wskazać można wprowadzenie na rynek nowego produktu, które rozumiane jest jako działania podejmowane w celu przygotowania dokumentacji służącej uzyskaniu w odniesieniu do produktu powstałego w wyniku prowadzenia przez podatnika prac badawczo-rozwojowych certyfikatów i zezwoleń umożliwiających skierowanie produktu do sprzedaży (art. 26ga ust 4 Ustawy o PIT).
Każde z wymienionych pojęć należy traktować jako przykład definicji legalnej. Istotne w tym wypadku są definicje kosztów, które podatnik rozpoznaje w kwocie bez podatku VAT podlegającego odliczeniu jako podatek naliczony lub podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o tą wartość. Należy pamiętać, że ogólną definicję kosztu uzyskania przychodu (KUP) wprowadza art. 22 ust 1 ustawy o PIT (odpowiednio art. 15 ust 1 ustawy o CIT). Powstaje zatem oczywiste pytanie, czy koszty produkcji próbnej nowego produktu oraz koszty wprowadzenia go na rynek stanowią odrębne pojęcie od KUP, czy stanowią tylko jego doprecyzowanie?
Charakter przepisów, a w szczególności zamknięty katalog kosztów wymienionych w art. 26ga Ustawy o PIT uzasadniają twierdzenie, że ogólne pojęcie kosztów uzyskania przychodów nie powinno być stosowane przy określeniu kwoty ulgi. Ma to istotne konsekwencje dla podatnika. Wymienione rodzaje kosztów w ramach ulgi powinny pomniejszać podstawę opodatkowania także wówczas, gdy sam wydatek nie będzie traktowany jako KUP.
Jako przykład można wskazać art. 26ga ust 5 pkt 2 Ustawy o PIT, zgodnie z którym za koszty produkcji próbnej uznaje się m.in. wydatki na ulepszenie środków trwałych, poniesione w celu dostosowania takiego środka do uruchomienia produkcji próbnej nowego produktu. Odwołanie zawarte w treści tego przepisu do art. 22g ust 17 ustawy o PIT wskazuje, że wszelkiego rodzaju nakłady, których wartość jednostkowa przekracza kwotę 10 tyś zł, powinny powiększać wartość początkową środka trwałego.
Nie staje się ono zatem kosztem w momencie ich poniesienia, ale podatnik może rozpoznać taki koszt w czasie poprzez odpisy amortyzacyjne. Z kolei ten sam wydatek, w świetle art. 26ga ust 5 pkt 2 Ustawy o PIT stanowić będzie wartość ulgi w rozliczeniu rocznym. W konsekwencji skutkuje to nie tylko modyfikacją definicji kosztów uzyskania przychodu, ale narzuca na podatnika obowiązek prowadzenia szczegółowych ewidencji ponoszonych wydatków. W ramach rozliczeń podatkowych konieczne będzie bowiem odrębne ich rozliczanie.
Praktyczne zasady rozliczania
Odliczenie kosztów przysługuje podatnikowi tylko wówczas, gdy zostały ona faktycznie poniesione w danym orku podatkowym. Mamy zatem do czynienia z rozliczeniem kasowym, niezależnie od tego kiedy faktura związana z poniesionym kosztem wpłynęła lub została zaewidencjonowana. Ponadto ulga ma również zastosowanie do kwot, które nie zostały podatnikowi zwrócone lub odliczone od dochodu na podstawie innych przepisów (art. 26ga ust 9 ustawy o PIT).
Podatnicy korzystający z tzw. zwolnień strefowych (art. 21 ust 1 pkt 63a oraz 63b Ustawy o PIT) mogą skorzystać z ulgi, ale tylko w takim zakresie, w jakim wydatki te nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów (art. 26ga ust 10 Ustawy o PIT).
Odliczania ulgi dokonuje się w rozliczeniu rocznym (art. 26ga ust 11 Ustawy o PIT). U podatników, którzy nie stosują zryczałtowanych zaliczek, oznaczać to będzie powstanie nadpłaty. To zatem organ podatkowy nie tyko decydował będzie o zwrocie takiego podatku, ale przed taką czynnością może dodatkowo przeprowadzić weryfikację prawidłowości rozliczeń podatnika, w tym również w zakresie wykorzystania ulgi. Doświadczenia związane ze sposobem, w tym terminami zwrotu podatku od towarów i usług nie napawają optymizmem. Jeżeli w ten sam sposób miałby być zawracany podatek dochodowy, praktyczny wpływ ulgi na poprawę płynności finansowej podatnika może być iluzoryczny.
Podsumowanie
Mimo wprowadzenia szeregu ulg z początkiem 2022 r., ich zastosowanie w praktyce może być dla podatników problematyczne. Przede wszystkim ustawodawca wprowadza nowe definicje i pojęcia, które wymagają interpretacji i nie odnoszą się do dotychczasowej praktyki stosowania przepisów prawa podatkowego. Przykładem jest modyfikacja pojęcia kosztu na potrzeby rozliczenia ulgi. Ponadto procedura jej rozliczenia rocznego, która prowadzi do nadpłaty, w sposób oczywisty pozostawia ostateczną decyzję o zwrocie podatku organom podatkowym. Przy nowych i nieprecyzyjnych przepisach może być to istotną barierą w ich stosowaniu.
pomoc@pitax.pl