Spis treści
- Co grozi za niezapłacenie podatku wynikającego z deklaracji rocznej?
- Kara za niewykazanie dochodów podlegających opodatkowaniu
- Czynności urzędu skarbowego wobec podatnika (postępowanie egzekucyjne)
- Najczęściej zadawane pytania
Co grozi za niezapłacenie podatku wynikającego z deklaracji rocznej?
Art. 57 § 1 kodeksu karno-skarbowego brzmi: „Podatnik, który uporczywie nie wpłaca w terminie podatku, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.
Warto zwrócić uwagę na wyrażenie „uporczywie”. Nie jest karane grzywną samo niezapłacenie podatku na czas, a dopiero jego uporczywe, nagminne niepłacenie. „Uporczywe” to zdaniem Sądu Najwyższego „(...) bądź długotrwałe, niekoniecznie powtarzające się, a więc i jednorazowe, lecz długie, opóźnienie w jego uregulowaniu, bądź też wielokrotne, powtarzające się, niepłacenie podatku w terminie”
Kara grzywny za uporczywe niepłacenie podatków w terminie (czyli długotrwałe opóźnienie lub powtarzające się, cyklicznie niepłacenie podatku w terminie) wynosi od jednej dziesiątej do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia (w roku 2024 – od 301 zł do 60 200 zł). Wymierzając karę grzywny, uwzględnia się sytuację majątkową i stosunki rodzinne sprawcy oraz jego dochody i możliwości zarobkowe.
Jeżeli nie ma wątpliwości co do popełnionego wykroczenia, kara grzywny może zostać nałożona w drodze mandatu karnego, w granicach nieprzekraczających podwójnej wysokości minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że maksymalna kara nałożona mandatem w 2024 może wynosić 6 020 zł.
Oczywiście podatnik może nie przyjąć mandatu karnego – w takich okolicznościach sprawa trafia do sądu. Sąd może jednak odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli przed wszczęciem postępowania w sprawie o wykroczenie skarbowe wpłacono w całości należny podatek na rzecz właściwego organu podatkowego.
Gdy zaległy podatek jest płacony po ustawowym terminie wraz z nim, co do zasady, należy uiścić odsetki od tzw. zaległości podatkowej. Gdy wysokość odsetek nie przekracza 8,70 zł (trzykrotności opłaty pobieranej przez Pocztę Polską) – nie trzeba ich płacić.
Uwaga! Zaległością podatkową jest także:
- nadpłata nienależnie wykazana w deklaracji (zarówno, gdy zwrot podatku nie powinien przysługiwać, jak i gdy wykazany został jako wyższy od przysługującego), a urząd skarbowy dokonał zwrotu tego podatku podatnikowi lub zaliczył go na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących, lub przyszłych zobowiązań podatkowych;
- zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących, lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy.
Jak policzyć odsetki od zaległości podatkowej przeczytamy w artykule: Odsetki podatkowe – jak obliczyć?
Kara za niewykazanie dochodów podlegających opodatkowaniu
Wysokość kary w przypadku niewykazania dochodów do opodatkowania (np. niezłożenia PIT lub nieujawnienia w nim dochodów) zależy od wysokości należnego podatku do zapłacenia, czyli w języku urzędowym – wielkości narażenia budżetu państwa na uszczuplenie.
Jeżeli zaległość podatkowa jest wyższa niż 5-krotność minimalnego wynagrodzenia (w 2024 – 15 050 zł) – niezapłacenie podatku stanowi przestępstwo skarbowe, za które grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych albo kara pozbawienia wolności lub obie te kary łącznie.
Jeżeli kwota podatku należnego fiskusowi jest małej wartości, czyli 200-krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2024 – 602 000 zł), kara grzywny wynosi do 720 stawek dziennych.
Stawka dzienna ustalana jest przez sąd i nie może być niższa od jednej trzydziestej minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystokrotności (wymiar stawki dziennej w 2024: 100,33 zł - 1 204 000 zł).
Jeżeli zaległość podatkowa jest niższa niż 5-krotność minimalnego wynagrodzenia – niezapłacenie podatku stanowi wykroczenie skarbowe, które podlega karze grzywny w wysokości od 1/10 do dwudziestokrotności minimalnego wynagrodzenia (w 2020 r. są to odpowiednio kwoty od 301 zł do 60 200 zł).
Uwaga! Wskaźniki minimalnego wynagrodzenia dotyczą czasu, w którym popełniono przestępstwo lub wykroczenie niewskazania dochodów podlegających opodatkowaniu.
Za nieujawnienie dochodów podlegających opodatkowaniu, urząd skarbowy może nałożyć karę grzywny, jak i karną stawkę podatku wynoszącą 75% nieujawnionych dochodów. Można zostać ukaranym podwójnie. Należy jednak pamiętać, że 75-procentowa stawka podatku jest na podatnika nakładana, gdy jego wydatki (znane urzędowi) znacznie przekraczają ujawnione w zeznaniu PIT przychody.
Możliwość ukarania przez skarbówkę ustępuje:
- po 10 latach – jeśli dane przestępstwo podlegało karze pozbawienia wolności powyżej trzech lat;
- po 5 latach – jeśli dane przestępstwo podlegało karze pozbawienia wolności poniżej trzech lat;
- po roku – jeśli czyn został zakwalifikowany jako wykroczenia skarbowe.
Jeśli przed upływem powyższych terminów administracja skarbowa rozpoczęła dochodzenie w danej sprawie – wówczas następuje przedłużenie biegu przedawnienia o odpowiednio kolejne 10, 5 i 2 lata.
Samo zobowiązanie podatkowe przedawnia się po 5 latach, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Po tym czasie fiskus nie może domagać się zapłaty podatku.
Rekomendacja! Aby uchronić się przed karą grożącą za niezłożenie zeznania podatkowego, wystarczy:
- przypadku niezłożenia zeznania podatkowego – złożyć czynny żal wraz z zeznaniem podatkowym i równoczesną wpłatą podatku;
- w przypadku nieujawnienia wszystkich dochodów w złożonym PIT – złożyć korektę PIT oraz zapłacić podatek.
Czynności urzędu skarbowego wobec podatnika (postępowanie egzekucyjne)
Jeżeli dług podatnika jest o nieznacznej wartości – czasami urzędy przypominają o wynikłej zaległości drogą mniej oficjalną np. SMS-em, e-mailem, telefonicznie, zwyczajnym pismem.
Jeżeli pomimo informacji z urzędu podatnik wciąż nie ureguluje należności lub jego dług przekracza nieznaczną wartość, urząd skarbowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego. Podatnik ma od dnia doręczenia decyzji 14 dni na uregulowanie podatku wraz z odsetkami. Stosowną kwotę należy uiścić za pośrednictwem mikrorachunku podatkowego.
Po upływie 7-dniowego terminu (nie wcześniej) i nieuregulowaniu zobowiązania skarbówka może wszcząć postępowanie egzekucyjne, w ramach którego będzie ściągać zaległości podatkowe i grzywny z majątku dłużnika.
Za tego typu długi podatnik odpowiada całym swoim majątkiem, a także majątkiem wspólnym z małżonkiem – uzyskanym przez oboje lub jednego z małżonków w czasie trwania wspólnoty majątkowej.
Organ skarbowy może dochodzić zaległych zobowiązań podatkowy poprzez m.in.:
- zajęcie wynagrodzenia;
- zajęcie (zablokowanie) konta bankowego (nie podlegają zajęciu kwoty ze świadczeń alimentacyjnych, świadczeń rodzinnych, z dodatków rodzinnych, pielęgnacyjnych, porodowych, dla sierot zupełnych, świadczeń z pomocy społecznej, świadczeń integracyjnych, świadczeń wychowawczych, a także ze świadczeń, dodatków i pomocy na wychowanie dziecka w rodzinie zastępczej);
- egzekucję z autorskich praw majątkowych;
- egzekucję z ruchomości;
- egzekucję z nieruchomości.
Ponadto dłużnicy, wobec których wszczęto postępowanie egzekucyjne, wpisywani są do Rejestru Należności Publicznoprawnych, prowadzonego przez administrację skarbową. Dane w Rejestrze są ujawniane, gdy łączna kwota należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia ich w terminie wyniesie co najmniej 5000 zł.
Najczęściej zadawane pytania
Co grozi za niezapłacenie zaległości podatkowej?
Za „uporczywe” niepłacenie zaległości podatkowej grozi grzywna za wykroczenie skarbowe.
Jaka jest kara za niewykazanie dochodów podlegających opodatkowaniu?
Wysokość kary w przypadku niewykazania dochodów do opodatkowania zależy od wysokości należnego podatku do zapłacenia.
Jak wygląda postępowanie egzekucyjne?
Postępowanie egzekucyjne polega na ściąganiu zaległości podatkowych i grzywny z majątku dłużnika poprzez m.in.: zajęcie wynagrodzenia, zajęcie (zablokowanie) konta bankowego, egzekucję z autorskich praw majątkowych, egzekucję z ruchomości, egzekucję z nieruchomości.
Ile wynosi kara za nieujawnienie dochodów podlegających opodatkowaniu?
Zgodnie z przepisami nieujawnienie dochodów podlegających opodatkowaniu może podlegać karze grzywny w wysokości do 720 stawek dziennych, karze pozbawienia wolności albo obu karom łącznie.
Po ilu latach ustępuje możliwość ukarania przez urząd skarbowy?
Możliwość ukarania przez urząd skarbowy ustępuje: po 10 latach, jeśli dane przestępstwo podlegało karze pozbawienia wolności powyżej trzech lat; po 5 latach, jeśli dane przestępstwo podlegało karze pozbawienia wolności poniżej trzech lat; po roku, jeśli czyn został zakwalifikowany jako wykroczenia skarbowe.
pomoc@pitax.pl