Spis treści
- Co oznacza limit 200 zł w umowie zlecenia lub o dzieło
- Umowa do 200 zł: kiedy podatek wynosi 12% i dlaczego nie rozlicza się tego w zeznaniu rocznym
- Kiedy mechanizm „do 200 zł” nie działa
- Umowa powyżej 200 zł: kiedy przychód trafia do PIT-11 i do zeznania rocznego
- Jakie zeznanie roczne: PIT-37 czy PIT-36
- PIT-11 i terminy: kiedy płatnik przekazuje informację
W umowach do 200 zł (kwota należności określona w umowie) płatnik pobiera 12% podatku zryczałtowanego i tego przychodu nie wykazuje się w zeznaniu rocznym. W umowach powyżej 200 zł albo gdy umowa nie określa kwoty wynagrodzenia, płatnik pobiera zaliczkę na podatek i przekazuje informację PIT-11, a przychód rozlicza się w zeznaniu rocznym.
| Sytuacja | Jak płatnik pobiera podatek | Czy dostajesz PIT-11 | Czy ujmujesz w zeznaniu rocznym |
|---|---|---|---|
| Jedna umowa z kwotą do 200 zł, zawarta z osobą niebędącą pracownikiem płatnika | Podatek zryczałtowany 12% od przychodu | Nie | Nie (podatek ma charakter ostateczny) |
| Jedna umowa z kwotą powyżej 200 zł | Zaliczka na podatek (po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu i innych elementów rozliczenia płatnika) | Tak | Tak |
| Umowa bez kwoty wprost w umowie (np. stawka godzinowa) – niezależnie od wypłaty za miesiąc | Zaliczka na podatek | Tak | Tak |
| Umowa zawarta z własnym pracodawcą (lub przychód traktowany jak ze stosunku pracy) | Rozliczenie jak przychód „pracowniczy” u płatnika | Tak | Tak |
Co oznacza limit 200 zł w umowie zlecenia lub o dzieło
Limit 200 zł odnosi się do kwoty należności zapisanej w jednej umowie. Jeżeli w umowie wpisano kwotę do 200 zł, a umowa została zawarta z osobą niebędącą pracownikiem płatnika, płatnik pobiera podatek zryczałtowany w wysokości 12% przychodu.
Limit 200 zł dotyczy jednej umowy. Nie sumuje się kwot z kilku niezależnych umów tylko dlatego, że były zawarte w tym samym miesiącu lub roku.
Umowa „do 200 zł” w kontekście PIT to umowa, w której kwota należności jest określona wprost w umowie i nie przekracza 200 zł.
Umowa do 200 zł: kiedy podatek wynosi 12% i dlaczego nie rozlicza się tego w zeznaniu rocznym
Podatek zryczałtowany 12% dotyczy wskazanych w przepisach przychodów z działalności wykonywanej osobiście, gdy kwota należności z umowy nie przekracza 200 zł i umowa została zawarta z osobą niebędącą pracownikiem płatnika. W takim wariancie płatnik pobiera podatek od przychodu, bez rozliczania kosztów uzyskania przychodu w zeznaniu rocznym.
- Sprawdzanie, czy w umowie wpisano kwotę wynagrodzenia (a nie tylko stawkę)
- Weryfikowanie, czy kwota należności z jednej umowy wynosi 200 zł lub mniej
- Ustalanie, czy umowa nie jest zawarta z własnym pracodawcą
- Wykazywanie tego przychodu w zeznaniu rocznym
- Oczekiwanie informacji PIT-11 do takiej umowy
- Rozliczanie kosztów uzyskania przychodu w zeznaniu rocznym do tej umowy
Przykład 1: kilka oddzielnych umów po 180 zł
Osoba zawiera 4 niezależne umowy, każda na kwotę 180 zł. Umowy nie są zawarte z własnym pracodawcą. Każda umowa spełnia warunek kwoty do 200 zł, więc płatnik pobiera 12% podatku zryczałtowanego od każdej umowy.
| Element rozliczenia | Wartość dla 1 umowy | Wartość dla 4 umów |
|---|---|---|
| Kwota z umowy (przychód) | 180,00 zł | 720,00 zł |
| Podatek zryczałtowany 12% | 21,60 zł | 86,40 zł |
Wynagrodzenie „do wypłaty” może być niższe niż kwota z umowy, jeżeli do danej umowy stosuje się składki. Podatek zryczałtowany 12% jest liczony od przychodu wskazanego w umowie.
Kiedy mechanizm „do 200 zł” nie działa
Podatek zryczałtowany 12% nie obejmuje każdej sytuacji, w której miesięczna wypłata jest niższa niż 200 zł. Kluczowe znaczenie ma zapis umowy.
| Przypadek | Co widać w umowie | Skutek podatkowy |
|---|---|---|
| Umowa na kilka miesięcy z miesięczną kwotą | Wynagrodzenie miesięczne i okres trwania umowy | Rozliczenie zaliczką i ujęcie w PIT-11, bo kwota należności z umowy dotyczy całej umowy |
| Umowa ze stawką godzinową | Stawka za godzinę, bez kwoty należności wpisanej wprost | Rozliczenie zaliczką i ujęcie w PIT-11 |
| Umowa z własnym pracodawcą | Umowa zawarta z podmiotem, który jest pracodawcą | Rozliczenie jak przychód „pracowniczy” u płatnika i ujęcie w informacji rocznej |
Przykład 2: umowa na 6 miesięcy po 150 zł miesięcznie
Umowa została zawarta na 6 miesięcy. W umowie wskazano wynagrodzenie miesięczne 150 zł. Taka konstrukcja oznacza umowę obejmującą więcej niż jedną wypłatę i co do zasady nie spełnia warunku „kwoty należności określonej w umowie do 200 zł” dla całej umowy. W praktyce płatnik pobiera zaliczki i wystawia PIT-11.
Umowa powyżej 200 zł: kiedy przychód trafia do PIT-11 i do zeznania rocznego
Jeżeli kwota należności z jednej umowy przekracza 200 zł, płatnik pobiera zaliczkę na podatek. Przychód i pobrane zaliczki są wykazywane w informacji PIT-11, a następnie rozliczane w zeznaniu rocznym (najczęściej PIT-37, a w niektórych sytuacjach PIT-36).
Jak działają koszty uzyskania przychodu w umowie zlecenia i o dzieło
W rozliczeniu zaliczkowym płatnik może uwzględniać koszty uzyskania przychodu. Najczęściej stosuje się koszty w wysokości 20% przychodu. Koszty w wysokości 50% występują w szczególnych przypadkach, gdy spełnione są warunki dotyczące praw autorskich.
| Rodzaj kosztów | Typowe zastosowanie | Wysokość kosztów |
|---|---|---|
| Koszty standardowe | Większość umów zlecenia i umów o dzieło | 20% przychodu |
| Koszty autorskie | Wybrane umowy z przeniesieniem praw autorskich lub korzystaniem z praw | 50% przychodu |
Przykład 3: umowa o dzieło na 200 zł i na 201 zł
Poniższy przykład pokazuje różnicę między umową do 200 zł i umową powyżej 200 zł. Dla czytelności przykład nie uwzględnia składek.
| Element | Umowa 200 zł | Umowa 201 zł |
|---|---|---|
| Mechanizm podatkowy | Podatek zryczałtowany | Zaliczka na podatek |
| Podstawa obliczeń | Przychód | Dochód (przychód minus koszty) |
| Przykładowe koszty | Nie dotyczy | 20% × 201,00 zł = 40,20 zł |
| Przykładowa kwota podatku | 12% × 200,00 zł = 24,00 zł | 12% × (201,00 zł − 40,20 zł) = 19,30 zł (przed zaokrągleniami płatnika) |
| Czy jest PIT-11 | Nie | Tak |
| Czy ujmujesz w zeznaniu rocznym | Nie | Tak |
Jakie zeznanie roczne: PIT-37 czy PIT-36
W praktyce umowy zlecenia i umowy o dzieło rozlicza się w PIT-37, jeżeli przychody były uzyskane za pośrednictwem płatników w Polsce i podatnik nie ma obowiązku samodzielnego obliczania zaliczek. PIT-36 występuje częściej, gdy rozliczenie obejmuje przychody, do których nie było płatnika, lub inne szczególne sytuacje (np. określone dochody zagraniczne).
Rekomendacje PITax
Zachowuj umowy i rachunki do umów przez cały okres rozliczeń. Porównaj zapisy umowy z informacjami rocznymi od płatnika. Jeżeli umowa była do 200 zł i nie otrzymujesz PIT-11, sprawdź w umowie, czy kwota należności była wpisana wprost i czy umowa nie była zawarta z własnym pracodawcą.
PIT-11 i terminy: kiedy płatnik przekazuje informację
W rozliczeniu zaliczkowym płatnik przekazuje imienne informacje (w praktyce PIT-11) do urzędu skarbowego w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, a podatnikowi w terminie do końca lutego.
| Dokument | Co zawiera | Typowe zastosowanie | Termin przekazania |
|---|---|---|---|
| PIT-11 | Przychód, koszty, dochód i pobrane zaliczki | Umowy rozliczane zaliczkowo (m.in. powyżej 200 zł) | Do urzędu: do końca stycznia; do podatnika: do końca lutego |
| Brak PIT-11 | Brak imiennej informacji | Umowy do 200 zł opodatkowane ryczałtem | Nie dotyczy |
Źródła:
- art. 22 ust. 9, art. 30 ust. 1, art. 41 ust. 1 oraz art. 42g ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 163 z późn. zm.),
- Materiały informacyjne ZUS dotyczące umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie i umowa o dzieło) oraz zasad podlegania ubezpieczeniom.
- Objaśnienia i broszury informacyjne do formularzy rocznych (PIT-37, PIT-36) publikowane przez administrację skarbową.
