Spis treści
- Jak długo urząd skarbowy może wrócić do Twojego PIT-u?
- Co to jest kontrola podatkowa?
- Jakie są różnice: czynności sprawdzające, kontrola podatkowa i kontrola celno-skarbowa?
- Jak wygląda zawiadomienie o kontroli podatkowej?
- Kiedy urząd może rozpocząć kontrolę bez zawiadomienia?
- Jak sprawdzić upoważnienie kontrolującego?
- Jak przebiega kontrola: prawa i obowiązki kontrolowanego
- Co dzieje się po kontroli: protokół, zastrzeżenia i korekta
- Jak wnieść sprzeciw wobec kontroli (dla przedsiębiorców)
- Podstawa prawna i źródła
Opis dotyczy kontroli podatkowej prowadzonej na podstawie Ordynacji podatkowej. W praktyce urząd może też stosować czynności sprawdzające lub kontrolę celno-skarbową, które mają inne zasady.
| Temat | Najważniejsza informacja |
|---|---|
| Przedawnienie | Co do zasady 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku. |
| Zawiadomienie o kontroli | Kontrola zwykle startuje po zawiadomieniu; start nie wcześniej niż po 7 dniach i nie później niż w 30 dni od doręczenia zawiadomienia. |
| Upoważnienie | Kontrola rozpoczyna się przez doręczenie upoważnienia i okazanie legitymacji służbowej (z wyjątkami wskazanymi w przepisach). |
| Dokumenty | Przygotuj PIT, UPO, PIT-11/PIT-8C i dowody do ulg i odliczeń (np. faktury, potwierdzenia przelewów, umowy, zaświadczenia). |
| Po kontroli | Otrzymasz protokół. Zastrzeżenia lub wyjaśnienia składasz w terminie 14 dni od doręczenia protokołu. |
Jak długo urząd skarbowy może wrócić do Twojego PIT-u?
Urząd skarbowy może wrócić do Twojego rozliczenia do czasu przedawnienia zobowiązania podatkowego, które co do zasady wynosi 5 lat. Termin liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.
W niektórych sytuacjach bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu albo przerwaniu na zasadach opisanych w Ordynacji podatkowej. W praktyce oznacza to, że sprawa może trwać dłużej niż 5 lat.
Okres przechowywania dokumentów dopasuj do okresu przedawnienia. Zachowaj także UPO i potwierdzenia złożenia korekt, jeśli je składasz.
Co to jest kontrola podatkowa?
Kontrola podatkowa jest procedurą, w której organ podatkowy weryfikuje wywiązywanie się z obowiązków wynikających z prawa podatkowego. W kontekście PIT urząd sprawdza m.in. prawidłowość wykazanych przychodów, kosztów, ulg i odliczeń oraz zgodność zeznania z dokumentami.
Kontrola podatkowa opiera się na dokumentach. Najczęściej sporne są ulgi i odliczenia, gdy brakuje dowodów poniesienia wydatku albo potwierdzenia prawa do ulgi.
Dokumenty, które najczęściej potwierdzają rozliczenie PIT:
- Zachowaj PIT oraz UPO lub potwierdzenie złożenia zeznania.
- Zachowaj informacje od płatników, w tym PIT-11, PIT-8C, PIT-40A/11A.
- Zachowaj dowody do ulg i odliczeń, w tym faktury, potwierdzenia przelewów, umowy i zaświadczenia.
Jeśli korzystasz z ulg, pomocne są materiały w serwisie: Poznaj ulgi i odliczenia w PIT.
Jakie są różnice: czynności sprawdzające, kontrola podatkowa i kontrola celno-skarbowa?
Różnice wynikają z celu i podstawy prawnej: czynności sprawdzające są uproszczone, kontrola podatkowa ma formalny tryb, a kontrola celno-skarbowa jest prowadzona przez KAS według odrębnych przepisów.
| Tryb | Co to oznacza w praktyce |
|---|---|
| Czynności sprawdzające | Urząd weryfikuje dane i dokumenty, często przez wezwanie do wyjaśnień lub dosłania załączników. |
| Kontrola podatkowa | Urząd działa na podstawie upoważnienia i ma określone zasady zawiadomienia, przebiegu kontroli i protokołu. |
| Kontrola celno-skarbowa | Kontrolę prowadzi naczelnik urzędu celno-skarbowego w trybie ustawy o KAS, także w zakresie podatków. |
Jak wygląda zawiadomienie o kontroli podatkowej?
Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli informuje o planowanej kontroli i jej zakresie. Kontrola startuje nie wcześniej niż po 7 dniach i nie później niż przed upływem 30 dni od doręczenia zawiadomienia. Jeśli kontrola nie zacznie się w tym czasie, urząd zawiadamia ponownie.
| Element zawiadomienia | Jak to zweryfikować |
|---|---|
| Oznaczenie organu | Sprawdź nazwę urzędu i dane identyfikujące organ. |
| Data i miejsce wystawienia | Sprawdź datę sporządzenia i miejscowość. |
| Oznaczenie kontrolowanego | Sprawdź imię i nazwisko oraz identyfikator podatkowy. |
| Zakres kontroli | Sprawdź, jakiego podatku i jakiego okresu dotyczy kontrola. |
| Pouczenie o korekcie | Sprawdź informację o prawie złożenia korekty deklaracji. |
| Podpis osoby upoważnionej | Sprawdź podpis i funkcję osoby podpisującej. |
Kiedy urząd może rozpocząć kontrolę bez zawiadomienia?
Urząd może pominąć zawiadomienie w sytuacjach wskazanych w przepisach, w tym gdy zachodzi podejrzenie poważnych naruszeń lub kontrola dotyczy określonych obszarów ryzyka. W praktyce urząd opiera się na przesłankach z Ordynacji podatkowej.
W części spraw kontrola może rozpocząć się po okazaniu legitymacji służbowej, a upoważnienie jest doręczane w terminie wynikającym z przepisów.
Jak sprawdzić upoważnienie kontrolującego?
Upoważnienie do kontroli identyfikuje kontrolujących, organ, zakres kontroli i czas jej trwania. Kontrola w typowym trybie rozpoczyna się przez doręczenie upoważnienia i okazanie legitymacji służbowej.
Elementy, które najczęściej weryfikuje się w upoważnieniu:
- Sprawdź oznaczenie organu oraz datę i miejsce wystawienia.
- Sprawdź imię i nazwisko kontrolującego oraz numer legitymacji służbowej.
- Sprawdź oznaczenie kontrolowanego i zakres kontroli.
- Nie akceptuj kontroli bez dokumentu, jeśli przepisy nie przewidują trybu „na legitymację” w danej sytuacji.
- Nie przekazuj dokumentów poza zakresem wskazanym w upoważnieniu bez wyjaśnienia podstawy żądania.
- Nie pomijaj sprawdzenia, czy zakres obejmuje właściwy okres i właściwy podatek.
Jak przebiega kontrola: prawa i obowiązki kontrolowanego
Kontrola polega na analizie dokumentów i wyjaśnień w zakresie wskazanym w upoważnieniu. Kontrolowany ma uprawnienia procesowe, a jednocześnie przepisy nakładają obowiązki współpracy w zakresie przekazywania dokumentów i udzielania wyjaśnień.
| Obszar | Co obejmuje |
|---|---|
| Prawo wypowiedzenia się | Możliwość składania wyjaśnień i odnoszenia się do ustaleń kontrolujących. |
| Obowiązek udostępnienia dokumentów | Przekazanie żądanych dokumentów i danych dotyczących zakresu kontroli w wyznaczonym terminie. |
| Warunki do pracy | Zapewnienie warunków do przeprowadzenia czynności, w tym miejsca do pracy, jeśli jest to możliwe. |
| Zakres kontroli | Kontrolujący działają w granicach upoważnienia i zakresu kontroli. |
Rekomendacje PITax
Uporządkuj dokumenty według roku i źródła przychodu, a ulgi trzymaj w osobnym zestawie: dowód wydatku, dowód zapłaty i dokument potwierdzający prawo do ulgi. Taka struktura skraca czas wyjaśnień i ogranicza liczbę wezwań o uzupełnienia.
Co dzieje się po kontroli: protokół, zastrzeżenia i korekta
Po zakończeniu kontroli kontrolujący sporządza protokół, a kontrolowany może złożyć zastrzeżenia lub wyjaśnienia w terminie 14 dni od doręczenia protokołu. Zastrzeżenia składa się wraz z argumentami i dowodami odnoszącymi się do ustaleń protokołu.
Termin 14 dni licz od doręczenia protokołu. Jeśli zastrzeżenia nie zostaną złożone, przepisy przewidują domniemanie braku kwestionowania ustaleń kontroli.
Jak wnieść sprzeciw wobec kontroli (dla przedsiębiorców)
Przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania czynności kontrolnych z naruszeniem przepisów Prawa przedsiębiorców. Sprzeciw wnosi się na piśmie do organu kontroli w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli albo od wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu.
| Krok | Działania |
|---|---|
| 1 | Ustal, jaki przepis o kontroli działalności gospodarczej został naruszony. |
| 2 | Przygotuj sprzeciw na piśmie i wskaż naruszenie oraz żądanie. |
| 3 | Złóż sprzeciw w terminie 3 dni roboczych. |
Podstawa prawna i źródła
Źródła:
- art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 281 § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 282b § 1–3 i art. 282c ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 283 § 2 i art. 284 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 287 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 290 § 1–2 i art. 291 § 1–2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 z późn. zm.),
- art. 59 ust. 1 i art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1480 z późn. zm.),
- art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1131 z późn. zm.),
